गायीका सीता सिंगक लिम्बुसंगको कुराकानी

बुवा हस्त बहादुर लिम्वुतथा मुमा आश मायाँ फोम्वो लिम्बुको कोखबाट सन् १९८९ डिसेम्वर २२ तारीखका दिन कोशी अञ्चल तेह्रथुम जिल्लाको जलजले ४ मा गायीका सीता सिंगक लिम्बुले यस धरतीमा पाइला टेक्नु भएको हो। गाउँमा माध्यमिक तहको अध्यायन समाप्त गरेपछि हाल स्नातक तहको दोस्रो वर्षमा ललितपुर नक्खिपोपमा बसी गायनको साथसाथै अध्यायन क्रम जारी गरीरहेकी छिन् । गायन,नृत्य र यात्रा गर्न बढी रुची राख्छीन्। उनलाई नेपाली,अंग्रेजी,हिन्दी र लिम्बु भाषा वोल्ने राम्रो ज्ञान छ । हाल सम्म अविवाहित रहेकी गायीका सीता सिंगक लिम्बुले गायनलार्इ नै आफ्नो पहिचान बनाउँने लक्ष्य राखेकीछीन् । हाल सम्म १० भन्दा बढी नेपाली एल्वमहरुमा र लिम्बुभाषामा हाङनेर्इल्ले,लिम्बुवान,साक्मा,तुम्मुर्इ,हाक्पारे पालाम गाउँदै,यो मनको जलन आदिमा आफ्नो स्वर स्वराङकन गरीसकेकी छिन् । उनी फक्ताङलुङ सयङ काठमाडौ- २००८ को सदस्य पनि हुन् । त्यति मात्र नभएर मिस मंगोलमा समेत उनको सानदार सहभागिता रहेको कुरा उनी बताउँछिन्। उनै कोकील कण्ठका धनी गायीका सीता सिंगक लिम्बुसंग टंक सम्वाहाम्फेले लिम्बुवान ब्लगस्पोट डटकमको लागि गर्नु भएको कुराकानी पाठकहरुको लागि प्रस्तुत गरिएको छ ।

१.अध्ययन, घरको काम र गायन यी सवै एकै समयमा कसरी समायोजन गरिरहनु भएको छ ?

समयको व्यवस्थापन गर्नुपर्छ । यी भन्दा धेरै काम भ्याउन सकिन्छ ।

२.गायन क्षेत्रमा लाग्नुको प्रमुख के हो तपाईको ?

रुची हो ।

३.गायन बाहेक अन्य विषयमा कतिको चासो लिनुहुन्छ ?

सामान्य ।

४.गायन क्षेत्रमा आउँनुमा कसैको प्रेरणा छ कि ?

लीला दिदी, भगत दाई र मेरो सपरिवार

५. आफुले गाउँदा गीत, संगीत र स्वर यी तिन पक्षलाई कुन हिसावले अध्यायन गर्नु हुन्छ ?

गीत या गायन भनेकै शब्द, संगीत र स्वरको समायोजन हो, यो कुनै पनि पक्षको मर्मलाई बुझ्न सकिएन भने गीत पूर्ण हुँदैन तर्सथ यी तीनै कुरालाई ध्यान दिन्छु ।

६.एउटा गीत पुरा हुनको लागि तपाई एउटा गायिकाको आँखाबाट गीतको कुन पक्ष सवल हुनु पर्छ होला जस्तो लाग्छ ?

शब्द, संगीत र स्वर तीनै पक्ष ।

७.दश भन्दा बढी नेपाली कलेक्सन् एल्वमहरुमा आफ्नो स्वरहरु दिईसक्नु भएको छ त्यसैले अव कहिले आफ्नै एल्वम मार्फत प्रस्तुत हुने बिचार गर्दै हुनुहुन्छ ?

तुरुन्तै त्यस्तो कुनै योजना छैन । अव हेरु.... -

८.नेपाली भाषाको गायन बाहेक लिम्बु र तामाङ भाषामा समेत आफ्नो स्वर दिई सक्नु भएको छ यसरी आफ्नो मातृभाषा र अरुको भाषामा गाउँदा कस्तो अनुभूति गर्नुहुन्छ ?

फरक त पर्छ नै । नेपाली गीत भन्दा अन्य गीत गाउँदा उक्त जातीको संस्कार संस्कृति रहन सहनलाई समेत ध्यान दिनु पर्छ । आफनो मातृभाषाको गीत गाउँदाको अनुभुती नै बेग्लै हुन्छ ।

९.तपाई एउटा लिम्बु गायिका भएकोले लिम्बुवानको विषयमा कतिको चासो लिनु हुन्छ ?

लिम्बु भएको हैसियतले र लिम्बुवानवासी भएको हैसियत ले लिनु त परयो नी । म किरात याक्थुङ चुम्लुङ केन्द्रिय कार्यालयको लिम्बुवान जनजागरण अभियानमा तेह्रथुम, संखुवासभा र धनकुटा जिल्लामा लिम्बुवानको गीत गाउँदै महिनौं हिँडेको छु र काठमाडौंमा हुने लिम्बुवान र आदिवासी जनजाति आन्दोलनमा निरन्तर सहभागी हुँदै आएको छु ।

१०.नेपालको वर्तमान परिस्थितीलाई तपाईले कसरी हेरी रहनु भएको छ ?

नेपाल संक्रामणकालीन अवस्थामा गुज्रिरहेको छ । राजनीतिक दलहरु कुर्सी तानातानमै व्यस्त छन् । संविधान बनाउने काम नै विर्से जस्तो छ ।

११.नेपालको गायन क्षेत्रलाई कसरी मध्यनजर गर्दै हुनुहुन्छ ?

मुलधारको संगीत अर्थात खस भाषाको गीत संगीतलाई मात्र बढावा दिइएको छ । नेपालका अन्य जातिको गीतसंगीतलाई मुख्य सन्चार माध्यमहरुले स्थान दिएका छैनन ।

१२.गायन क्षेत्रमा लाग्ने गायिकाहरुलाई प्रेम प्रस्ताव धेरै आउँने गरेको पाइन्छ र तपाईलाई कतिको प्रस्ताव आईरहेको छ ?

नराम्रो होइननी ।

१३.कुनै एक श्रोताले तपाईको स्वर अति मन पराएर नजिक हुन खोज्यो भने कस्तो प्रकारको प्रतिक्रिया दिनु हुन्छ ?

धन्यवाद दिन्छु ।

१४.जीवन साथी कुन क्षेत्रको होस् भन्न बढी चाहनु हुन्छ ?

जुनसुकै क्षेत्रको भएपनि गीतसंगीत र समाज बुझेको होस ।

१५.गायनले अध्ययन साथै अन्य क्रियाकलापलाई कतिको वाधा पुर्याउँछ ?

समय व्यवस्थापन गरयो भने बाधा पुग्दैन ।

१६.हालसालै बजारमा आएको लिम्बुभाषाको भिसीडी एल्वम हाङनेइल्लेमा स्वर दिनु भएको म्यूजिक भिडियोले राम्रै चर्चा पाईरहेको छ यसलाई कसरी लिनु भयो त तपाईले ?

शब्द मार्मिक छ । शब्द र संगीतको संयोजन राम्रो छ । यसको संगीत तथा भिजुयललाई अझ राम्रो बनाउन पनि सकिन्छ ।

१७.बिदाको समयलाई बढी कसरी विताउँन रुचाउँनु हुन्छ ?

गीत, संगीत, अध्ययन ।

१८.यस क्षेत्रमा नलागेको भए तपाईले कुन क्षेत्रलाई बढी अङगाल्नु हुन्थ्यो होला ?

अध्ययन, नृत्य आदिमै हुन्थे ।

१९.गायन समयसापेक्ष हुनु पर्छ भन्छन् तर पुराना गीतहरुको संरक्षणको विषयमा कतिको चासो लिनु हुन्छ ?

Old is Gold भन्छन् नी । पुराना विना नयाँ हुँदैन । संरक्षण गर्नुपर्दछ । सम्मान गर्नुपर्दछ ।

२०. संसार भर छरिएर रहनु भएका तपाईका श्रोताहरुलाई केहि सन्देश दिन चाहनु हुन्छ कि ?

गीत संगीतलाई माया गरिरहनु होस् । धन्यवाद् ।